Storrytelling

"There will come a day where you'll be old enough to listen to fairytales again."

Afgelopen week hadden we een storytelling course, en het was echt een fantastische week! Met Roi Gal-or uit Israël, en Hannah Steenbergen, een YIP alumni. Met veel spel en plezier verkenden we de paden van onze eigen fantasie, en de wijsheid van vele anderen. We hoorden vele verhalen, en leerden technieken om een goed verhaal te kunnen vertellen, maar het ging veel dieper dan dat. Het ging over hoe verhalen kunnen helen, en hoe we dingen kunnen verbinden aan ons eigen verhaal. Een fantasie die enorm gegrond is in de werkelijkheid.

Roi Gal-or groeide op in het door conflict verscheurde Israël, en had een droom om dokter te worden. Maar toen hij werd uitgezonden om te helpen tijdens de gigantische massamoorden in Rowanda, realiseerde hij dat dat niet zijn manier was om te helen. Een wees geworden kind met een verbandje om z'n been weer het veld in sturen is niet helen. En door deze intense ervaring en dit besef, vond hij zijn weg naar storytelling.

De kracht van verhalen is een onderwerp dat al heel vaak aan bod is gekomen tijdens YIP, en aangezien het een van de dingen is waar ik het meest van hou, leek het me niet meer dan passend om hier meer aandacht aan te besteden.

Maandag begonnen we, zoals elke ochtend, met een spel. Want, als je vastloopt als gemeenschap, zijn de eerste vragen die je kunt stellen: "When is the last time you sang together?
When is the last time you danced together?
When is the last time you played together?
When is the last time you enjoyed listening to stories together?" Dit zijn activiteiten die misschien nutteloos lijken, maar het gevoel van community enorm kunnen versterken. En die in conflict situaties soms verbazende effecten hebben.

Roi vertelde zijn verhaal over Rowanda. En we besteedden aandacht aan de kracht van het woord. De toverspreuk "Abra Cadabra", of eigenlijk "Evra Kahahadah Berah", is hebreeuws voor "I shall create as I speak." De bijbel begint met "the word was with God". Magie gebeurt in sprookjes meestal door een toverspreuk, het uitspreken van bepaalde woorden, een actie die niet zomaar ongedaan kan worden gemaakt.

We leerden in een oefening een verhaalskelet te bouwen, de essentie van een verhaal in 10 zinnen te vatten. Om daarna het verhaal zelf aan te kleden met onze eigen fantasie. Vervolgens mochten we een verhaal kiezen, of vooral een verhaal ons laten kiezen, uit een verzameling op de grond. Ik vond het verhaal van de curing fox.

In de middag luisterden we naar nog een prachtig verhaal, waarna Roi ons uitlegde hoe je een storymap kunt maken. Je inleven in een verhaal, en echt zien waar in de ruimte bepaalde plekken zijn. Zodat je consequent kunt blijven als je vertelt, maar vooral ook zodat je betrouwbaar wordt als storyteller. Dat huis dat je beschrijft, je bent er echt geweest, je hebt het echt gezien. En dat is nog best een uitdaging.

Dinsdag gingen we in de ochtend in op waarom verhalen helen. Als een spiegel van de werkelijkheid. En daarna op het gebruik van oogcontact met het publiek, of juist zelf in het verhaal verdwijnen. Het gaat als altijd om de balans. Ook mochten we ons verhaal oefenen door erover te roddelen met iemand, zodat het vertellen wat makkelijker werd.
In de middag hebben we geoefend met verschillende karakters uit het verhaal. Hoe je die met je lichaamshouding en stem vorm kunt geven. Het deed me denken aan mijn dramalessen, en het was een groot succes. Een aantal dappere yippies werden op het podium gecoacht. En ten slotte improviseerden we in tweetallen om de beurt een verhaal, geïnspireerd op 5 verschillende stukjes muziek. Het was zo leuk om mee bezig te zijn, om mezelf te verrassen met wat ik allemaal verzon. Na afloop hadden we een spontane dansparty, waarbij stoelen werden omgetoverd tot djembé.

Dit is zo'n rijkdom. Dit is zo enorm rijk. En het is niet schaars. Iedereen zou dit kunnen hebben. Vriendschap, plezier. Het maakt zo'n enorm verschil.

Woensdagochtend gingen we naar buiten. Om te ervaren hoe je de natuur en omgeving soms kunt gebruiken in een verhaal. Om daarna met de ogen van een kind naar de natuur te kijken. Om een voorwerp te kiezen, en te zien waarom dat voorwerp magisch is. Oog hebben voor elk detail. Vervolgens verzonnen we in tweetallen een verhaal met onze twee voorwerpen. Een was de ingang voor een magische wereld, het andere was de magische troffé. Ten slotte reflecteerden we op hoe dit verhaal antwoord geeft op de vraag die we met ons meedragen. En de parallellen waren verbazend. Er zit zo'n wijsheid in fantasie.

Donderdagochtend stonden we stil bij het werken met mensen in conflictsituaties. Hoeveel verschil het kan maken om te luisteren. "People shout in conflicts to overcome the distance they experience between their hearths". Hoe kun je loslaten van de exact gesproken woorden, loslaten van het verlangen om gelijk te hebben, om te kunnen luisteren naar wat de ander echt zegt?

Roi werkt veel met vredeswerk tussen Israëliërs en Palestijnen. Vaak zijn vredeswerkers vrij arrogant, ze komen en denken de oplossing te weten. Zoveel waardevoller kan het zijn een open houding te hebben. "Ik weet het niet maar ik wil het begrijpen." Wat hij doet, hij speelt een spel met ze. En na een tijdje raken de twee partijen daar zo in betrokken dat ze voor even het conflict vergeten, omdat het spel veel spannender is. En vervolgens vraagt hij ze een verhaal te vertellen. Een jeugdherinnering, waarin ze voor het eerst begrepen dat de wereld vol conflict is. Waarin de beleving van een eenheid en paradijs ineen stortte. En als je je 'vijand' hoort praten, vanuit zijn/haar gekwetste innerlijke kind, dan is het moeilijk om nog boos te zijn.
Kwetsbaarheid is de nieuwe kracht. We hebben geen ridders meer nodig, maar mensen die dapper genoeg zijn om open te staan, om te luisteren en zichzelf te laten zien. Zo iemand wil ik heel graag zijn.
En dit betekent niet dat je iedereen maar heel de tijd gelijk moet geven. Maar vraag jezelf deze vraag: "What would love say?"

Vervolgens deden we een hele bijzondere oefening, waarbij het bovenstaande in de groep enorm zichtbaar werd. In tweetallen vertelden we elkaar, om de beurt, hoe ons lichaam voelt als we in een moeilijke positie zijn, als we vast lopen, pijn hebben. De ander moest ons in die positie modelleren, en vervolgens keek ik rond de zaal, en daar zag ik al mijn geliefde vrienden, in al hun kwetsbaarheid. In de volgende stap beschreven we onszelf in onze volle kracht, en werden daarin gemodelleerd. Wat interessant was om te zien, de kwetsbare houding was steeds ineengedoken, teruggetrokken. De krachtige houding was open, klaar om te wereld te ontvangen en te geven.
Vervolgens lieten we de metamorfose zien, fysiek, van de vaste houding naar de open houding, en geïnspireerd op die beweging, die dans, vertelde de ander ons een verhaal, een sprookje, dat spontaan ontstond. Het was een hele bijzondere ervaring. Om te geven en om zelf te doen.

Donderdagavond konden we luisteren naar 7 prachtige verhalen van Hannah en Roi.

Vrijdag was alweer de laatste dag. (Van de allerlaatste contributer course. ... ) We deden nog een improvisatieoefening met het verzinnen van een verhaal met willekeurige woorden. Waarna we weer in tweetallen een moeilijke situatie uit ons verleden beschreven, waar we doorheen waren gekomen dankzij een helper. Vervolgens vertelde de ander ons het verhaal terug, in de vorm van een sprookje of oud verhaal, daarbij woorden gevend aan de dingen die ze hoorden in wat we niet zeiden. En ook weer andersom. Weer een hele mooie ervaring.
Toen hadden we wat tijd om ons verhaal nog meer te oefenen.

Want 's avonds hadden we een optreden. In 2- of 3tallen vertelden we een verhaal, waar we de hele week aan gewerkt hadden. En het was heel fijn en bijzonder om mijn lieve vrienden zo te zien. Voor sommigen kwam het heel natuurlijk, anderen verbaasden me echt met wat ze lieten zien. Yippies die normaal niet zo op de voorgrond treden, stonden daar op het podium in volle kracht. Na afloop en een groot applaus, deelden we onze ervaring in de cirkel. Wat spontaan ontstond is dat we elkaar teruggaven wat we in de ander gezien hadden, aan groei. Dat is een belangrijk onderdeel van initiatie, als het niet door de communitie erkend en benoemd wordt, gaat het veel makkelijker weer verloren.

Het was een fijne week, die ons weer dichter bij elkaar bracht als groep. En dat is hard nodig, met nog zoveel werk te doen, en het einde van YIP dat steeds dichter en dichter dichterbij komt.

En ondertussen probeert iets mijn aandacht te vragen, denk ik. Ik viel zondag uit een boom, een tak brak opeens af en ik viel op mijn rug. Maar het ging gelukkig goed en ik voel er niets meer van. Alleen kwam ik er vervolgens achter dat de week dat mijn moeder en stiefvader gaan komen, wat eerst de personal project presentatie week was, nu opeens de outdoor experience week is. Oeps. En woensdagavond verzwikte ik na 3 minuten voetbal mijn enkel. Het leek best goed te gaan, en ik had er ijs op gedaan enzo. Maar donderdagochtend kon ik er niet meer op staan. Dus ben ik op de rug van een yippie naar de klas gebracht, waarna iemand krukken voor me regelde. Het is best een soort fijn om gewond te zijn in YIP, iedereen is zo lief voor me. En echt iedereen raad me arnica aan :P Al was het ook vermoeiend. Een dag later ging het alweer zoveel beter, en nu voel ik het nauwelijks meer.
En ik geloof dat het vooral betekent dat ik mezelf toe moet staan rustig aan te doen en tijd voor mezelf te maken, ook al is er nog zooo veel wat ik moet doen. Dus daar ga ik maar eens aan verder.

Want komende week is dus die personal project presentatie week. En mijn verslag is nog lang lang lang niet af.